Haziran ayının son günleriyle birlikte kavurucu sıcaklıklar ülkemizin dört bir yanında etkisini göstermeye başladı. Termometreler 40 dereceleri gösterirken, sadece insanlar değil, doğa da bu aşırı ısınmadan nasibini alıyor. Ancak bu sıcaklığın ve kuraklığın belki de en görünür, en yakıcı ve en dramatik sonucu orman yangınları. Mersin’de de 2-3 gündür orman yangınlarıyla uğraşıyoruz… Önce Silifke sonra Erdemli ve Bozyazı’da yangınlar çıktı.

Peki, bu yangınlara karşı ne kadar hazırız?

Türkiye, coğrafi konumu ve iklimi itibarıyla orman yangınlarına karşı oldukça hassas bir ülke. Özellikle Akdeniz ikliminin hüküm sürdüğü bölgelerimizde, uzun ve kurak yazlar, yüksek sıcaklıklar ve düşük nem oranı yangın riskini artırıyor. Küresel ısınmanın etkileriyle birlikte, bu risk her geçen yıl daha da büyüyor. Sıcak hava dalgalarının şiddeti ve sıklığı artarken, ormanlarımızdaki kuruluk da artış gösteriyor. Bu durum, küçük bir kıvılcımın bile devasa bir yangına dönüşme potansiyelini katbekat yükseltiyor.

Hazırlık derken yalnızca itfaiye ekiplerinin ve hava araçlarının sayısını artırmaktan bahsetmiyoruz. Yangınla mücadele çok yönlü bir strateji gerektirir. İlk olarak, önleme her şeyden önemlidir. Ormanlarımıza yakın bölgelerde yaşayan vatandaşlarımızın bilinçlendirilmesi, anız yakma gibi tehlikeli alışkanlıkların terk edilmesi, piknik alanlarında ateş yakma kurallarına uyulması, mangal kömürlerinin tam olarak söndürülmesi ve sigara izmaritlerinin gelişigüzel atılmaması hayati önem taşıyor. Unutmayalım ki orman yangınlarının büyük bir kısmı insan kaynaklı nedenlerden çıkıyor. Elektrik hatlarının bakımı, tarım alanlarında yangın şeritlerinin oluşturulması gibi yapısal önlemler de ihmal edilmemeli.

İkinci olarak, erken tespit ve hızlı müdahale kabiliyetimiz sürekli geliştirilmelidir. Yangın kulelerinin modernizasyonu, insansız hava araçlarının (İHA) kullanımı ve yapay zeka destekli erken uyarı sistemleri, dumanın ilk belirdiği anda tespit edilmesini sağlayarak müdahale süresini kısaltabilir. Yangına ne kadar erken müdahale edilirse, kontrol altına alınma şansı o kadar artar ve yıkım o kadar az olur. Bunun için yeterli sayıda personel, eğitimli gönüllüler ve modern ekipmanlara sahip olmak kritik.

Üçüncüsü, koordinasyon ve lojistik mükemmel işlemelidir. Yangınlar tek bir kurumun değil, birçok kurum ve kuruluşun ortak çalışmasını gerektiren karmaşık olaylardır. Orman Genel Müdürlüğü, itfaiye teşkilatları, AFAD, jandarma, belediyeler ve sivil toplum kuruluşları arasında kesintisiz bir iletişim ve koordinasyon ağı kurulmalıdır. Su ikmal noktalarının belirlenmesi, ulaşım yollarının açık tutulması, tahliye planlarının hazır olması gibi lojistik detaylar, yangınla mücadeledeki başarıyı doğrudan etkiler.

Son olarak, yangın sonrası rehabilitasyon ve ağaçlandırma çalışmaları da en az yangınla mücadele kadar önemlidir. Yanan alanların hızla ağaçlandırılması, ekosistemin yeniden canlanması ve erozyonun önlenmesi açısından büyük önem taşır. Ancak bu süreçte doğru türlerin seçilmesi ve bilimsel yöntemlerin kullanılması gerekir.

Yaz sıcaklıkları henüz tam anlamıyla kendini göstermeden, orman yangınlarına karşı topyekûn bir hazırlık seferberliği başlatmalıyız. Bu sadece devletin değil, her bir vatandaşın görevidir. Unutmayalım ki ormanlar, sadece ağaçlardan ibaret değildir; onlar bizim nefesimiz, suyumuzun kaynağı, doğal yaşamın kalbi ve gelecek nesillere bırakacağımız en değerli mirastır. Bu mirası korumak için hep birlikte daha dikkatli, daha bilinçli ve daha hazır olmalıyız.