Necdet TAŞ

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) ve Türkiye Çevre Ajansı arasında imzalanan "Depozito Saha Yönetim Sisteminin Kurulması ve İşletilmesine İlişkin İş Birliği Protokolü" kapsamında yürütülen çalışmalar sürüyor. Bu çerçevede pilot illerden biri olan Mersin’de, Depozito Yönetim Sistemi Koordinasyon Toplantısı gerçekleştirildi. Toplantıya, Mersin Valisi Atilla Toros, Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı Vahap Seçer, Türkiye Çevre Ajansı Başkanı Prof. Dr. Ferhat Pirinççi, Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Sefa Çakır, Meclis Başkanı Hamit İzol ve Yönetim Kurulu Üyelerinin yanı sıra kent protokolü katıldı. Toplantıda, sistemin Mersin’deki saha uygulamaları ve koordinasyon süreçleri anlatıldı. Sıfır Atık Projesi’nin önemli uygulamalarından biri olarak hayata geçirilen Depozito Yönetim Sistemiyle depozito iade noktalarından ambalajların toplanması ve taşınması, ambalajların doğrulanması ve geri kazanılması gibi tüm saha operasyonları tek çatı altında yönetilecek.

PRİNÇÇİ; “ŞİŞELERİN YÜZDE 20’Sİ DAHİ GERİ DÖÜŞÜME KAZANDIRILMIYOR”

Türkiye’de 25 milyar şişe üretildiğini ve bunun yüzde 20’sinin dahi sağlıklı şekilde geri dönüşüme kazandırılmadığını açıklayan Türkiye Çevre Ajansı Başkanı Prof. Dr. Ferhat Pirinççi, oluşturulan sistemle doğaya ciddi bir koruma kalkanı oluşturulacağını söyledi. Döngüsel ekonomi sistemiyle başta sanayiciler olmak üzere çok çeşitli sektörlerin büyük fayda sağlayacağını kaydeden Pirinççi, sistemin ilk etapta aralarında Mersin’in de bulunduğu 7 ilde hayata geçirildiğini ifade ederek, “Bugün Mersin’in de sahip olduğu bu sistem sayesinde doğaya ciddi bir koruma kalkanı oluşacak ve beraberinde döngüsel ekonomi modeli çerçevesinde; başta sanayicilerimiz olmak üzere çeşitli sektörler bundan yoğun bir şekilde faydalanacak” şeklinde konuştu.

VALİ TOROS: “BU SİSTEM; DOĞAYI YAŞATAN GÜÇLÜ BİR ADIMDIR”

Mersin Valisi Atilla Toros ise, toplantının doğa için oldukça önemli olduğunu belirtti. Çevreyi korumanın bir seçenek değil, zorunluluk olduğunu söyleyen Toros, ‘Depozito Yönetim Sistemi’nin doğayı korumanın yanı sıra döngüsel ekonomiye geçişte de stratejik bir eşik olduğunu kaydetti. Toros, “Bu proje; israfı önleyen, kaynakları koruyan ve doğayı yaşatan güçlü bir adımdır. Kullanım sonrası değerlendirilmeyen her ambalaj doğada rastladığımız atıklara dönüşüyor. Bu tabloyu tersine çevirmek bizim elimizde. Yeni sistemle plastik, cam ve alüminyum ambalajlar kaynağında ayrıştırılarak toplanacak, ekonomiye geri kazandırılacak. Bu sayede hem doğa nefes alacak hem de ülkemiz kazanacak. Bu sistem sadece bir geri dönüşüm modeli değil, çocuklarımıza yaşanabilir bir dünya bırakma iradesidir” dedi. Mersin Büyükşehir Belediyesi’nin; Milli Eğitim’le iş birliğinde çocuklara verdiği çevre eğitimlerine değinen Toros, “Ağaç yaşken eğilir. Bunu son derece önemli buluyoruz” diye konuştu. Toros, ‘Depozito Yönetim Sistemi’ni toplumsal bilinçlenme hamlesi olarak gördüklerini ve Mersin olarak pilot bölge olmaktan gurur duyduklarını da ifade etti.

BAŞKAN SEÇER: “2024 YILINDA 720 BİN TON ÇÖPÜ BERTARAF ETTİK”

Geri dönüşüm konusunda yerel yönetimlerin üzerine büyük görev düştüğünü kaydeden Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı Vahap Seçer de, ilçe ve büyükşehir belediyelerinin sorumluluğunun büyük olduğunu kaydetti. Mersin’de gayri resmi olarak 2,5 milyon insan yaşadığını ve geniş bir hinterland olduğunu belirten Seçer, “2024 yılı itibariyle yıllık evsel nitelikli katı atık miktarımız 720 bin ton, bu da günlük 1973 tona tekabül ediyor. Aylık olarak ise 86 ton plastik, metal, kağıt, karton ayrıştırılarak geri dönüşüme kazandırılıyor. Bu rakamların artması lazım. Büyükşehir’in merkez, Silifke ve Tarsus’ta bertaraf tesisleri var. Anamur, Bozyazı ve Aydıncık bölgesi için de tesis kurmak istiyoruz. Aydıncık, Bozyazı, Anamur bölgesinde bertaraf tesisi kuracağımız alana Orman Bölge Müdürlüğü tarafından fidan dikildiğini gördük. Çok temaslarda bulunduk, ‘Burayı tekrar bize verin’ dedik çünkü spesifik olarak lokasyon önemliydi. Bizzat dönemin Tarım ve Bakanlığı ile görüştüğümüz halde bu konuda maalesef adım atılmadı. Mersin’de 2020 yılından itibaren 1 kilogram çöp dahi vahşi depolama yöntemiyle depolanmadı. 2024 yılında belediyelerimizin topladığı ve bize ilettiği 720 bin ton çöpü bertaraf ettik. Ayrıca tesislerimizde elektrik enerjisi üretiyoruz. 2024 yılında 94 bin megavat elektrik üretimi gerçekleştirdik. Bu da yıllık yaklaşık 110 bin hanenin aydınlatıldığı anlamına geliyor. Çöp iyi değerlendirilebilirse hem çevre sağlığı hem de ekonomi açısından çok önemli kazanımlar oluyor. Bu proje bizim açımızdan önemli, destekleyeceğimiz, her noktasında olabileceğimiz ve katkı sunabileceğimiz bir proje” ifadelerine yer verdi.

“1 YILDA TOPLAM 3 BİN 160 TON TIBBİ ATIK TOPLUYORUZ”

Kent genelinde tıbbi atıkların da toplanıp çevreye zarar vermeden bertaraf edildiğini söyleyen Seçer, “1 yılda toplam 3 bin 160 ton tıbbi atık topluyor ve bunları uygun koşullarda bertaraf ediyoruz. Kendi belediyemizin de çöplerini yönetme amaçlı çalışmalarımız var. Bunları da usulüne uygun şekilde yönetiyoruz. Bizim belediyemizin 112 biriminde sıfır atık belgesi var, bunu biz kazandırdık. Büyükşehir Belediyesi olarak kent genelinde sürdürülebilir çevre projelerini hayata geçirdik. Bunlardan bir tanesi de ‘Plastiksiz Mersin Sahilleri İçin Birleşiyoruz’ projesidir. Bu proje ile plastiksiz bir kent ve kentlilik bilinci yaratmanın yanı sıra geri dönüşüm kültürünü her yaşa aşılamak amacı taşıyoruz. Bu süreçte Milli Eğitim Bakanlığı ile de iş birliği halinde çalışıyoruz. Türkiye’nin ilk ve tek çevre temalı bilim merkezi MERCAN’da 20 ayda yaklaşık 150 bine yakın ziyaretçi ağırladık. Ziyaretçilerin büyük çoğunluğu çocuklardan oluşuyor. Bizim orada ‘Akıllı Atık Otomatı’mız var. Bizler burada konuştuğumuz konuyu 20 ay öncesinde orada çocuklarımıza öğretmeye başladık. Geri dönüşüme gidecek olan plastikleri bu kutulara atmaları gerektiğini anlatan eğitimlere başladık. Belediye başkanı olarak yönetim anlayışında bilimi esas alıyoruz ve çalışmaları da bu doğrultuda yürütüyoruz. Biz kamu yöneticisiyiz. Belli kurallar ve kaideler çerçevesinde kamuyu yönetirken bilimsel yöntemler ve anlayışla çalışma zorunluluğumuz var. Bu işlerin temelinde eğitim var. Biz her ne kadar bu konularda çok değerli projeler yapsak da temelde ağaç yaş iken eğilir. Bu ülkede yaşayan bireylerin çocukken eğitim döneminde çevre bilinci kazanması gerekiyor” dedi.

ÇAKIR: “KAYNAKLARIMIZI GELECEK NESİLLERE TAŞIYABİLMELİYİZ”

MTSO Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Sefa Çakır ise, bu kapsamda 7 Ocak’ta Türkiye Çevre Ajansı, TOBB ve TESK arasında bir protokol imzalandığını bildirdi. İmzalanan protokol sonunda, saha yönetim sistemi çalışmalarının, protokolün taraflarınca çalışılmaya devam edildiğini ifade eden Çakır, bu bağlamda Mersin’in Depozito Yönetim Sisteminin pilot illerinden biri seçilmesinden duyduğu memnuniyeti paylaştı. Ekonomi ve ekonominin temeli olan üretimi korurken sahip olunan kaynakların da sağlıklı şekillere gelecek nesillere aktarmakla mükellef olduklarını vurgulayan Çakır, “Bu nedenle, önemini çok iyi bildiğimiz, böylesi bir projenin pilot ili seçilmemiz isabetli bir tercih olmuştur. Bu süreç öncesinde, şehrimizin idari temsilcileri ve kanaat önderleri ile bir araya gelinmesi, çalışmalar hakkında bilgi verilmesi ve görüşlerinin alınması çok kıymetli” dedi. Herkesin israfın önlenip kaynakların daha verimli kullanılmasını istediğini vurgulayan Çakır, bu noktada ‘atık’ kavramının öneminin arttığını söyledi. Tüm dünyada atıkların stratejik hammadde olarak değerlendirilmeye başladığına işaret ederek, “Atık oluşumunu engelleyecek veya minimize edecek politikalar kapsamında, atığın kaynağında ayrılarak, geri dönüşüme kazandırılması çok önemli. Bu noktada; Depozito Sistemine ülke olarak ihtiyacımız olduğu kaçınılmaz. Mersin’deki Oda ve Borsalar olarak sürece her türlü desteği sağlamaya hazırız. El birliğiyle, hem ülkemiz, hem de ilimiz için, en doğru sistemi hayata geçirmek için çaba göstereceğiz. Önce insanı ve doğayı, sonra ekonomimizi koruyan bu projeyi, paha biçilmez değerde görüyoruz. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası olarak,  projenin önce Mersin iş dünyasına, sonra da tüm Mersin sathına yayılmasında etkin şekilde uygulanmasında, üstümüze düşen her göreve hazır olduğumuzu ifade etmek istiyorum” dedi.

Konuşmaların ardından Türkiye Çevre Ajansı Depozito Yönetim Sistemi Direktörü Halime Sezer tarafından yapılan sunumun ardından soru-cevap bölümüne geçildi. Toplantı, Depozito İade Makinesi Uygulamalı Tanıtımı’nın ardından sona erdi. Tanıtım sonunda ise Başkan Seçer ve protokol üyeleri, DOA İade Makinesi’ne geri dönüşüm malzemelerinden atarak, sistemi denedi.